Emeviler, (El-Hilâfetü'l-Umeviyye) dört halifeden sonra hilafet unvanını alan ilk hanedan olan (661-750), 661'de Raşidin Halifeliği altında Suriye valisi vazifesindeki Muaviye tarafından tesis edildi. Dördüncü halife Hz. Ali'nin 661'de vefatıyla, Emeviler faal ve sağlam bir şekilde Hilafet'in otoritesini kurmuş, siyasi ve dini olarak otoriteyi yönetmiştir. Başkentleri (661-744) tarihinde Şam, (744-750) tarihinde Harran olmuştur.
Emeviler, Kuzey Afrika (Mısır'ın daha ötesi), Endülüs, Maveraünnehir, Hint alt kıtasının bazı kısımları ve Akdeniz'deki birçok ada gibi yeni fethedilen geniş sahaları da ilave ettikleri büyük bir imparatorluğa hükmetti. Ancak hanedan bu toprakların bazılarında hüküm sürdüremeyip kaybetti. İslam İmparatorluğu saltanatları esnasında şimdiye kadarki en geniş boyutunda olmasına rağmen, bölünmeler ve iç savaşlar imparatorluk üzerindeki hâkimiyetlerinin gücünü azaltmıştır.
Emevî ileri gelenleri İslâm’a katılma hususunda geç kalmış olmakla birlikte idarî konularda tecrübeli oldukları için erken tarihlerden itibaren çeşitli mevkilere getirildiler. Hz. Peygamber tarafından görevlendirilen Emevî gençleri arasında kâtiplik vazifesi verilen Ebû Süfyân’ın oğlu Muâviye de bulunuyordu. Emeviler Dönemi yaklaşık olarak 90 yıl sürmüştür ve toplam 14 kişi halifelik yapmıştır.
| EMEVÎ HALİFELERİ | |
| Süfyânî Kolundan Gelen Halifeler | |
| I. Muâviye b. Ebû Süfyân | 41 (661) |
| I. Yezîd b. Muâviye | 60 (680) |
| II. Muâviye b. Yezîd | 64 (683) |
| Mervânî Kolundan Gelen Halifeler | |
| I. Mervân b. Hakem | 64 (684) |
| Abdülmelik b. Mervân | 65 (685) |
| I. Velîd b. Abdülmelik | 86 (705) |
| Süleyman b. Abdülmelik | 96 (715) |
| Ömer b. Abdülazîz | 99 (717) |
| II. Yezîd b. Abdülmelik | 101 (720) |
| Hişâm b. Abdülmelik | 105 (724) |
| II. Velîd b. II. Yezîd | 125 (743) |
| III. Yezîd b. I. Velîd | 126 (744) |
| İbrâhim b. I. Velîd | 126 (744) |
| II. Mervân b. Muhammed | 127-132 (744-750) |
Emevi Dönemi'nin tam olarak bitimi ise son halife sayılan II. Mervan adlı halifenin ölmesi ile gerçekleşmiştir. Emevi Devleti dönemin sırasında İslam mimarisi gittikçe gelişti. O dönemin en ünlü eserlerinde Kubbet'üs Sahra, Ukba Camisi ve Elhamra Sarayı yer almaktadır.
Abbasîler dönemi, 747'de açıkça başlayan savaş sonunda Emevî halifelerini 750'de Şam'dan atmışlardır. Abbasîlerin ilk halifesi olan Ebu'l Abbas Seffah bütün Emevî Hanedanı mensuplarının öldürülmesini emretmiştir. Bu Emevî katliamından kaçabilen Hişam bin Abdülmelik'in torunu Abdurrahman Endülüs'e sığınmış ve Kurtuba'da Endülüs Emevî Devleti'ni kurmuştur. Bu devletin sekizinci emiri olan III. Abdurrahman, 929 yılında Bağdat'ta idare kuran Abbasî halifelerinin meşruluğunu kabul etmeyerek kendisini Endülüs Emevî halifesi ilan etmiştir.
Kaynakçalar:
- Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi - wikipedia
- world history encyclopedia
Kategori
TARİH
